x-ray หรือรังสีเอกซ์ เป็นรังสีที่ถูกนำมาใช้ทางการแพทย์เพื่อช่วยวินิจฉัยโรค ถูกจัดอยู่ในรังสีประเภทไอออนไนซ์ โดยจะนำมาถ่ายภาพอวัยวะต่างๆที่แพทย์มีข้อสงสัยว่าอาจจะเกิดโรค ซึ่งจะทำให้แพทย์สามารถมองเห็นอวัยวะบริเวณนั้นได้

ลักษณะการทำงานคือเมื่อเนื้อเยื่อได้รับรังสีเอกซเรย์ก็จะมีการดูดซึมรังสีดังกล่าวเอาไว้ พอมีการถ่ายทอดลงมายังแผ่นฟิล์มก็จะส่งผลให้เกิดภาพบนฟิล์มที่เป็นสีดำ เทา หรือขาวขึ้นมาขึ้นอยู่กับความหนาแน่นของอะตอมและชนิดของแร่ธาตุในแต่ละเนื้อเยื่อ หากเนื้อเยื่อมีแคลเซียมสูงภาพเอกซเรย์ก็จะเป็นสีขาว เช่น กระดูก แต่ถ้าเนื้อเยื่อมีอากาศก็จะเป็นสีดำ เช่น ปอด หากเนื้อเยื่อที่มีการผสมกันระหว่างอากาศกับแคลเซียมคือกระดูกภาพที่ออกมาก็จะเป็นสีเทาลดหลั่นกันออกไป ลักษณะดังกล่าวที่ว่ามานี้ช่วยให้เราสามารถเห็นความผิดปกติภายในร่างกายได้ชัดเจนมากขึ้นซึ่งแพทย์ก็จะสามารถใช้ในการวินิจฉัยโรคต่อไปด้วย

ทำไมต้องเอกซเรย์

• ตรวจหาสิ่งแปลกปลอม หากผู้ป่วยได้รับสิ่งแปลกปลอมเข้าร่างกายหรือการกลืนวัตถุต่าง ๆ เข้าสู่ร่างกาย
• ตรวจหาความผิดปกติของกระดูก เช่น โรคกระดูกพรุน โรคมะเร็งกระดูก เป็นต้น
• มะเร็งเต้านม โดยการตรวจหาความความผิดปกติบริเวณเนื้อของเต้านม
• การอุดตันของหลอดเลือด ด้วยการฉีดสารที่ผสมไอโอดีนเข้าไปเพื่อให้เกิดการเรืองแสงในระบบหลอดเลือด ทำให้เห็นระบบหลอดเลือดว่ามีการอุดตันหรือไม่
• ตรวจหาปัญหาสุขภาพปอด เช่น มะเร็งปอด น้ำท่วมปอด เป็นต้น

ประเภทของการเอกซเรย์

การตรวจเอกซเรย์ถูกแบ่งออกเป็น 3 ประเภทหลัก ๆ คือ

• กระดูก เพื่อตรวจดูความผิดปกติของกระดูกตามส่วนต่าง ๆ เช่น ฟัน แขน ขา เป็นต้น
• ทรวงอก การตรวจตรงจุดนี้มีจุดประสงค์เพื่อตรวจปอด หัวใจ การตรวจแมมโมเเกรมเพื่อหามะเร็งเต้านม
• ช่องท้อง ตรวจหาความผิดปกติของระบบทางเดินอาหารและหาสิ่งแปลกปลอมในร่างกาย

ในทางการแพทย์เอกซเรย์สามารถนำไปใช้ตรวจภาพของเนื้อเยื่อ/อวัยวะได้ทุกส่วนของร่างกาย และตรวจได้ทุกเพศ ทุกวัย ซึ่งถือว่าให้ประโยชน์อย่างมากต่อการรักษาเพราะแพทย์จะได้นำไปใช้ในการหาแนวทางรักษาโรคได้ตรงกับอาการมากที่สุด และเพื่อการรักษาที่มีประสิทธิภาพ

ปกติแล้วการเอกซเรย์ธรรมดาเป็นการเอกซเรย์พื้นฐานที่อวัยวะทุกส่วนของร่างกายสามารถทำได้ไม่ว่าจะเป็น กะโหลก, ฟัน, ไซนัส, ปอด, หัวใจ, กระดูก, แขน, ขา, นิ้ว และอื่นๆ อีกมากมาย ถือเป็นวิธีการตรวจโรคที่ได้ผลในระดับหนึ่ง ซึ่งก็ต้องขึ้นอยู่กับการวินิจฉัยของหมอต่อไปว่า เมื่อเห็นภาพบนฟิล์มเอกซเรย์ปรากฏแล้วจะสามารถทำการรักษาหรือวินิจฉัยได้อย่างไร